به نقل از «شبستان»

«مرگ» پُلی خوشایند خوبان و دردناک برای گنهکاران/ «غفلت‌زدایی و بی‌رغبتی به دنیا» از آثار یاد مرگ

تاریخ انتشار: ۳۱ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۸۳۳۴۵

منابع اسلامی همواره توصیه به یادآوری مرگ کرده و برای این مهم آثار بسیاری را بر شمرده که «غفلت زدایی و آگاهی بخشی»، «زهد و بی رغبتی به دنیا»، «کوتاهی آرزو» و... نمونه هایی از آثار یادآوری مرگ است.

خبرگزاری شبستان- استان فارس: مهدی رحمانیان

 

 

از وقایعی که ما انسان ها آن را دیر یا زود تجربه خواهیم کرد مسئله مرگ است؛ منابع اسلامی همواره توصیه به یادآوری مرگ کرده و برای این مهم آثار بسیاری را بر شمرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

«غفلت زدایی و آگاهی بخشی»، «زهد و بی رغبتی به دنیا»، «کوتاهی آرزو» و... نمونه هایی از آثار یادآوری مرگ است که در مورد آن به انسان توصیه ها بسیار شده است.

 

در روزگار ما کسانی توصیه می‌کنند که خیلی به مراسم ختم و سوگواری و قبرستان و مراسمی که در آن جا اسمی از مرگ برده می‌شود نزدیک نشویم اما آموزه‌های دینی بر کثرت ذکر و یاد مرگ و مرگ باوری و مرگ‌اندیشی و فراموش نکردنش تاکید دارند. «أفضَلُ‌العِبادَةِ ذِكرُالمَوتِ و أفضَلُ‌التَّفكُّرِ ذِكرُ‌المَوتِ»  «یا بُنیَّ، أکثِرْ مِن ذِکرِ‌المَوتِ»

 

 از وجود شریف خاتم انبیا محمد مصطفی (ص) سوال کردند که ما توفیق همراهی با یاران شهیدمان و شهادت نداشتیم آیا راهی هست که با آنها محشور شویم؟ فرمودند: آری، شبانه روز حداقل بیست بار مرگ را یاد کنید.

 

اگر باور کنیم یکی از چیزهایی که ما را هوشیار می‌کند و اگر باور کنیم تلنگرهایی در زندگی لازم است که ما را از خواب غفلت بیدار کند تا راه و هدف را فراموش نکنیم و اگر باور کنیم در روزگار ما اسباب غفلت مانند فضای مجازی و سایر موارد زیادتر از گذشتگان است، پس هم اکنون یاد مرگ و عدم فراموشی آن لازم و اساسی و ضروری است.

 

 

یاد «مرگ» انسان را بیدار می کند

امام جمعه جهرم در مورد اهمیت یادآوری مرگ می گوید: حقیقتاً مرگ اطرافیان می‌تواند انسان را بیدار و هوشیار کند چنان که پیامبر عزیزمان به یار باوفایشان جناب ابوذر فرمودند وقتی بنده خدایی به رحمت خدا رفت سعی کن در تشییع جنازه‌اش حاضر شوی و در آنجا مرتب به خودت یادآوری کنی که این دوست و همسایه و قوم و خویش من بود که رفت و دیر یا زود نوبت من هم خواهد رسید و سعی کن آماده باشی بعد هم فرمودند: «اِعلَمْ أنَّ كُلَّ شَيءٍ إذا فَسَدَ فَالمِلحُ دَواؤهُ ، فإذا فَسَدَ المِلحُ فلَيسَ لَهُ دَواءٌ»  ترجمه فارسی این عبارت همان ضرب‌المثل خودمان است که «هرچه بگندد نمکش می‌زنند/ وای به روزی که بگندد نمک» ، مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی فرموده‌اند که احتمالا منظور حضرت این باشد که هر انسان غافل و خواب زده و غرق در دنیایی با مرگ اطرافیانش بیدار می‌شود و وای به حال انسانی که با تکرار این تجربه، مرگ دیگران برایش عادی شده و بیدارنشود. 

 

اما در مورد این که حقیقت و واقعیت مرگ چیست بزرگان دین سعی کرده‌اند این امر را از باب تشبیه معقول به محسوس به ذهن ما نزدیک کنند.

 

مرگ چیزی جز یک پُل نیست

به اعتقاد حجت الاسلام محمدحسین مدبر در حدود ۱۵ تشبیه در آموزه‌های دینی برای مرگ بیان شده است. یکی از آنها خطاب امام حسین (ع) در روز عاشورا به یاران است که می‌فرماید: «صَبْراً بَنِي الْكِرامِ، فَمَا الْمَوْتُ إِلاّ قَنْطَرَةٌ» ای شریف زادگان! ای بزرگ زادگان! صبر و مقاومت و شکیبایی به خرج دهید که مرگ چیزی جز یک پُل نیست. مرگ چیز عجیب و غریبی نیست بلکه پُلی است که ما را از این عالم به جای دیگری می‌برد و به تعبیر حکیم ابوالقاسم فردوسی «ز مُلکی به مُلکی بود انتقال» ما از جایی به جای دیگری انتقال پیدا می‌کنیم. البته عبور از این پُل برای افراد مختلف متفاوت می‌شود.

 

به اذعان این استاد حوزه و دانشگاه، مومن به محض این که احساس کند در ابتدای این پُل قرار گرفته رفقا و شهدا را می‌بیند که منتظرش هستند، آنجاست که اعمال خیرش جلوه‌گر شده و پر می‌زند و پرواز می‌کند که از این پُل عبور کند و اما انسان های فاسق، گنه‌کار، پرده در، منافق و کافر، به محض اینکه روی این پُل قرار می‌گیرند و به آن طرف نگاهی می‌اندازند عذاب و جهنم و وسایل شکنجه را می‌بینند و عبور از این پُل برایشان همراه با  تجربه‌ای بسیار دردناک خواهد بود «يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ- 27محمد(ص)» در این جاست که به فرمایش قرآن کریم فرشته‌های این دنیا به گونه‌ای و فرشته‌های برزخ به شکل دیگری آن‌ها را می‌زنند.

 

او ادامه می دهد: بعضی از مفسرین گفته‌اند فرشته‌ها از هر دو طرف بر سرش می‌ریزند و با شکنجه از این پُل عبورش می‌دهند. اما خوشا به حال والدین و خانواده و همسران و فرزندان شهدا که شهید عزیزشان را می‌بینند که آن طرف پُل آماده استقبال از آنهاست.

 

«فَأَمَّا إِن كَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ، فَرَوْحٌ وَرَيْحَانٌ وَجَنَّتُ نَعِيمٍ ، وَأَمَّا إِن كَانَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ، فَسَلَامٌ لَّكَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ 88 - 91 واقعه» مخلص کلام این که امام ابی عبدالله الحسین (ع) می‌فرماید مرگ به خودی خود پُلی بیش نیست که گذشتن از آن برای خوبان بسیار خوشایند و برای گنهکاران بسیار دردناک است. 

 

 به امید آنکه خداوند متعال توفیق دهد با ابراز ارادت به ساحت مقدس امام حسین(ع) این تجربه گذشتن از روی پُل، همراه با نشاط و عاقبت به خیری باشد.  

 

 

 

پایان پیام/691

منبع: شبستان

کلیدواژه: یادآوری مرگ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۸۳۳۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حمله عجیب روزنامه جوان به مدافعان تعطیلی شنبه: پیـام پنهان دارد | از بعد نمادین روزها غفلت نکنید!

رسانه اصولگرای جوان نوشت: مسئله فقط تعطیلی یک روز نیست، مسئله تغییر نظم اجتماعی است. نظم اجتماعی باید بر اساس یک منطق روشن تنظیم شود. تعطیلی شنبه‌ها یعنی محوریت نظم اجتماعی بر اساس منطق اقتصادی، اما تعطیلی جنبه تنظیم نظم اجتماعی براساس منطق فرهنگی است.

روزنامه جوان نوشت:

دین برای زمان اهمیت ویژه قائل است. اسلام به برخی زمان‌ها نگاه ارزشی دارد . عناوینی، چون «شب قدر، روز مبعث، عید غدیر، روز عاشورا، عید فطر، شب جمعه و روز جمعه» نشان از نگاه خاص اسلام به برخی از زمان‌ها و جانمایی خاص آن در زندگی انسان مسلمان دارد.

اساساً اسلام یکی از عناصر تنظیم‌گر در سبک زندگی اسلامی را زمان می‌داند. توجه به ساعات خاص، روزهای هفته، روزهای خاص در ماه، روزهای خاص در سال همه گویای نوع نگرش اسلام به مقوله زمان است.

تجربه نشان می‌دهد هنگامی که دو روز تعطیل است، به طور طبیعی روز دوم به عنوان روز اصلی تعطیل قلمداد می‌شود. چه اینکه امروزه در تهران روزهای پنج‌شنبه تعطیل است و مردم از آن به‌عنوان روز کارهای عقب‌مانده استفاده می‌کنند و جمعه را تعطیل به‌معنای استراحت و تفریح به شمار می‌آورند. چهره عمومی شهر نیز جمعه را به عنوان روز تعطیل نشان می‌دهد.

تحولات فرهنگی هیچ‌گاه یک‌شبه رخ نمی‌دهد. ذهنیت اجتماعی آرام‌آرام شکل می‌گیرد. به امروز که ذهنیت عمومی جمعه را روز تعطیل می‌داند نگاه نکنید. تعطیلی شنبه به‌مرور زمان و طی یک دهه آینده موجب خواهد شد ذهنیت اجتماعی جمعه را از مدار و محور بودن تعطیلات خارج کند و جمعه نقشی را در زندگی بیابد که امروز پنج‌شنبه به‌عنوان روز نیمه‌کاری و کم‌کار هفته انجام می‌دهد.

جایگاه جمعه در فرهنگ اسلامی، اما جایگاه خطیری است. در اسلام جمعه محور بخشی از اعمال عبادی فردی و اجتماعی، رسیدگی‌های فردی و دینی به شمار آمده‌است. از صبح جمعه که با دعای ندبه و انتظار ظهور آغاز می‌شود تا ظهر جمعه که محل اجتماع مسلمین در نماز جمعه است. تا ده‌ها آداب فردی که برای جمعه تصویر شده‌است.

جمعه روز خاص و نماد اسلام است و به نوعی از شعائر اسلامی شناخته می‌شود. در برابر شنبه که نماد یهود است و یک‌شنبه که نماد مسیحیت است. ما نسبت به بعد نمادین روزها غفلت داریم.

بعد نمادین دین یکی از عناصر هویت‌سازی دینی است. عنصر هویت‌ساز مرز شما با غیر شما و دیگری شما را تعیین می‌کند، اما غفلت از آن موجب درهم آمیختگی فرهنگی، هویت‌زدایی و عدم تشخص آن جامعه می‌گردد. ظاهر استدلال برای تعطیلی شنبه‌ها خیلی روشن و در نگاه ابتدایی مقبول است. باید برای تجارت خارجی خود را با ایامی که جهان در حال کار است، هماهنگ باشیم، اما نکته این است که مسئله را نباید سطحی دید.

مسئله فقط تعطیلی یک روز نیست، مسئله تغییر نظم اجتماعی است. نظم اجتماعی باید بر اساس یک منطق روشن تنظیم شود. تعطیلی شنبه‌ها یعنی محوریت نظم اجتماعی بر اساس منطق اقتصادی، اما تعطیلی جنبه تنظیم نظم اجتماعی براساس منطق فرهنگی است. اسلام برای حیات انسانی ارزش ویژه بر مدار حیات طیبه قائل است و نظم اجتماعی را نیز براین مدار سامان می‌دهد. (این بخش نیازمند توضیح و تبیین فنی و براساس روح شریعت است.)

در نامه اخیر اتاق بازرگانی ایران خطاب به مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم تعطیلی شنبه‌ها این است:

«اثربخشی اقدامات دولت برای افزایش ارتباط با سایر کشورهای بلوک شرق و غرب و توسعه روابط تجاری و اقتصادی، در گرو پذیرش هر چه بیشتر استانداردهای اقتصاد جهانی است.»

این استدلال که باید خودمان را با نظم جهانی در حوزه اقتصاد تطبیق دهیم، آشناست. سال‌ها قبل طیفی سخن از جامعه جهانی می‌زدند، اما این جهان، جهانی است که امریکا و غرب محور آن هستند. حرکت به‌سمت استانداردهای مثلاً جهانی یعنی پذیرش گام‌به‌گام نظم غربی در حالی‌که امروز دنیا در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصاد در حال عبور از نظم فعلی و تک قطبی است.

تشکیل پیمان‌های مالی و اقتصادی بزرگ، چون پیمان شانگ‌های و بریکس، پیمان‌های مالی دو یا چندجانبه و دلارزدایی همه به‌معنای عبور از نظم موجود است. در چنین دوران عبور از نظم امریکایی سوق دادن کشور به سمت آن نوعی ارتجاع تمدنی است.

تأکید می‌کنم مسائل کلان را نباید اتمیک و نقطه‌ای دید، تعطیلی شنبه‌ها را باید در یک اتمسفر کلان فرهنگی، اجتماعی، ملی و بین‌المللی تحلیل کرد. پیامدها، روندها، آسیب‌ها و دیگر جوانب باید در این بستر تحلیل و بررسی شود. پس مسئله تنها تعطیلی یک روز نیست، مسئله تحول در رویکرد کلان جامعه، وجهه اجتماعی، پیام پنهان این تصمیم به ناخودآگاه جامعه است.